Het kabinet blijkt vele miljarden te weinig hebben gespaard voor de pensioenen van militairen en oud-politici. Als de Eerste Kamer volgende week de omstreden Pensioenwet behandelt, kan eigenbelang dan ook wel eens de kop opsteken. Want als de wet wordt aangenomen, wil het kabinet voor enkel al de veteranen ineens 8,5 miljard euro in op de rekening van pensioenfonds ABP storten.

Dat kwam aan het licht in de voorjaarsnota, Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt heeft er inmiddels Kamervragen over gesteld.  Door het niet inleggen konden de deelnemers van het pensioenfonds ook niet profiteren van rendementen. De problematiek speelt al 22 jaar.

Het is een pendant van de pensioenroof die aan het licht komt deze eeuw: in de jaren tachtig en negentig bulkte het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP) voor ambtenaren van het geld, zoveel dat het kabinet begon af te romen door geen premies meer te betalen. ABP is desondanks nog steeds een van de grootste pensioenfondsen ter wereld.

Maar de greep uit de kas bleef niet zonder gevolgen. Nadat rond 2010 de eerste grote golf babyboomers met pensioen ging en de kredietcrisis uitbrak, konden pensioenen niet meer geïndexeerd worden.

Nieuwe slachtoffers van pensioenroof dreigen nu de hardwerkende soldaten in de uitgeklede krijgsmacht te worden. Veteranen en zelfs nabestaanden moesten de media opzoeken om hun onvrede uit te spreken over die omgekeerde vlaggen die boze boeren ophingen. De emotionele veteranen lijken zowat het laatste  wapen dat nog in de gereedschapskist ligt van de Ruttedoctrine.

Het pensioengat was onder deskundigen wel bekend maar kon voor het grote publiek onopgemerkt blijven, omdat de overheid de verplichtingen pas bij pensioenleeftijd hoeft na te komen, en dan kan bijstorten. Maar dan is geen sprake van pensioensparen, maar van een Ponzi-schema: zodra de inleg stokt, raken de kassen leeg en stort het stelsel in. Ook de AOW wordt op deze manier gefinancierd.

Genoeg reden dus voor de Eerste Kamer om kritisch te zijn, maar het ziet er naar uit dat de vertrekkende senatoren nog snel even instemmen met de nieuwe pensioenwet. Die zorgt voor een gigantische stelselwijziging waarin de collectieve pot van een bedrijf(stak) wordt omgezet in individuele potjes voor afzonderlijke deelnemers. De berekeningen daarvoor zijn ondoorzichtig en straks als het plan in de huidige vorm doorgaat, nauwelijks aan te vechten door werknemers die benadeeld worden in de overgang. Na de overgang wordt de ontwikkeling van de beurs veel doorslaggevender voor de hoogte van het pensioen.

Nu al zijn Nederlandse pensioendeelnemers volgens Ab Flipse benadeeld door de torenhoge kosten van de pensioenuitvoerders. Maar individuele pensioenpotten zijn natuurlijk per definitie duurder om te beheren dan collectieve.

Heeft het kabinet met de plotse melding over zijn eigen pensioengat voor militairen en oud-politici nu een breekijzer in de vorm van chantage in handen?

Mocht de senaat overwegen in meerderheid tegen te stemmen, dan kan dat door het kabinet zo worden geframed, dat de storting van 8,5 miljard euro niet doorgaat, en daarmee het pensioen van de senatoren en andere politieke ambtsdragers minder kan groeien.

Politici horen zich afzijdig te houden van besluiten die hen persoonlijk raken. Maar als die gouden regel ergens op grote schaal in de wind wordt geslagen, dan is het wel in de Eerste Kamer.

Bij de overheid mogen ze úw geld uitgeven, allemaal legaal binnen geharkt met inkomstenbelasting, wegenbelasting, BTW, BPM, parkeerbelasting, waterschapsbelasting, onroerendgoedbelasting, accijnzen, milieubelasting, toeristenbelasting, assurantiebelasting, schenkbelasting, erfbelasting en ga zo maar door. Komen ze bij de overheid geld tekort omdat ze meer uitgeven dan dat er binnenkomt dan noemen ze dat het ‘begrotingstekort’. Ze geven meer uit dan dat er binnenkomt, structureel, ieder jaar weer. Probeer dat thuis maar eens… en probeer het vooral eens structureel.

Wie moeten dat geld voor die overheid dan ophoesten? U en ik, wie anders? Met een beetje pech gaat 52% van uw inkomen rechtstreeks naar Den Haag. Koopt u van het overgebleven geld een iPhone, dan gaat 21% daarvan ook nog eens naar Den Haag. Het bedrijf dat die iPhone aan u verkoopt betaald overigens geen belasting in Nederland, daarvoor hebben ze allemaal slimme dealtjes gemaakt met diezelfde overheid die het u wél afpakt. En over uw telefoonabonnement betaalt u weer BTW aan die meneer van het telefoonnetwerk, die weer miljarden heeft betaald aan de overheid om alleen maar de frequentie in de lucht te mogen gebruiken. En daar waar u keihard moet werken om uw geld te vergaren en vooral belasting te betalen, drukt de overheid het geld gewoon bij om de tekorten aan te vullen, met één druk op de knop… en u mag de rente daarover weer betalen. Nu die rente oploopt worden die kosten van dat bijgedrukte geld exorbitant.

We schrijven hier niets nieuws, u en ik weten dat, en we accepteren dat ook nog allemaal. We krijgen er een land voor terug met een goede infrastructuur, een goede gezondheidszorg, goed onderwijs en een goed politieapparaat dat boeven vangt, toch? Nou ja goede; de infrastructuur ligt zo ongeveer plat door de een of andere stikstofcrisis of anders wel door de files, de gezondheidszorg wordt kapot bezuinigd, het politieapparaat is overbelast en de kwaliteit van het onderwijs zakt ieder jaar weer een paar treetjes op de internationale ladder… dat zijn toch de pijlers onder een samenleving? Daarnaast hebben we een wooncrisis, een asielcrisis, een klimaatcrisis en een stikstofcrisis. En omdat we met de klimaatcrisis en de stikstofcrisis de wooncrisis weer doorkruisen, wordt de wooncrisis weer groter en daardoor de asielcrisis.

Hobby’s voeren de boventoon in de begroting

Als u de bewindvoerder die uw inkomsten en uitgaven beheert zou zeggen dat u van uw inkomsten een groot deel uitgeeft aan een paar hobby’s, en dat het echt ónmogelijk is daarop te bezuinigen, dan zou deze bewindvoerder pas écht gaan ingrijpen.

Bij deze overheid is dat niet het geval. Ze geeft vooral geld uit aan hobby’s waarvan het doel onduidelijk is, het resultaat onduidelijk, en de weg ernaar toe nog onduidelijker. Zo is er een ‘stikstofcrisis’ waarvoor 28 miljard (Oftewel: 28.000.000.000!) euro is ingeruimd, geld dat dus niet beschikbaar is voor infrastructuur, gezondheidszorg, burgerbescherming of onderwijs. Het doel is omschreven als ‘gezond en leefbaar’, het resultaat is niet uit te drukken in getallen of meetbaar, en de weg ernaar toe is volstrekt onduidelijk. Het resultaat is wel dat we al 4 jaar 100 km/h rijden, de boerenstand gedecimeerd moet gaan worden en de bouw niet vooruit kan. Nee, dan hebben we de hobby ‘klimaat’. Die hobby kost 28 miljard euro. Het doel is ‘CO2-reductie’, het resultaat is volgens ‘modellen’ 0,0007 graden mínder temperatuurstijging in Nederland en de weg ernaar toe is geplaveid met onzinnige contraproductieve zaken zoals kolenstroom-vretende elektrisch auto’s, CO2-uitstotende biomassacentrales, aardgas vretende (waar komt die stroom toch vandaan?) warmtepompen, overal niet-te-recyclen windmolens en een compleet ontregeld elektriciteitsnet. En de volgende hobby heet ‘asielindustrie’. Met de kraan open (77.000 asielzoekers dit jaar alleen al) ach en wee roepen terwijl een deel van de woningmarkt met voorrang wordt platgewalst. Wat die hobby mag kosten? 21.000.000.000 Euro per jaar!

En dan hebben we nog de post ‘missers’, de post ‘onvoorzien’ (dat heet alleen zo omdat alleen de betreffende minister het niet heeft zien aankomen, ieder ander wel) en de post ‘onbekend’, zijnde de miljardenuitgaven waarvan het bonnetje simpelweg zoek is.

Als samenleving hoesten we dit allemaal op. Iedere miljard (dat is dus 1.000 miljoen) euro die uitgegeven wordt moet opgehoest worden door de burger. Maar wat kost het nu ieder individu? Delen door 17 miljoen? Iedere miljard is dan bijna 59 euro per inwoner. 9,7 Miljoen mensen hebben betaald werk in Nederland, die andere 7,3 miljoen niet. Dan komt 1 miljard euro staatsuitgaven neer op 103 euro per werkende aan bijvoorbeeld inkomstenbelasting.

Voor een gezin waarbij beiden fulltime werken wordt het ‘stikstofprobleem’ dan 28 x 2 x 103 = 7.280 euro. Tel daarbij op het ‘klimaatprobleem’ van 28.000.000.000 euro (wederom 7.280 euro) en de asielindustrie van 21.000.000.000 euro (21 x 2 x 103) is 4.326 euro. Deze drie bedragen bij elkaar opgeteld komt op 18.886 euro voor een gezin met 2 fulltime werkenden met beiden een modaal salaris. Iemand met een modaal salaris (3.086 euro per maand) betaalt op jaarbasis ongeveer 6.400 euro aan loonheffing, voor beiden opgeteld dus 12.800 euro. Huh? Dus een twee keer modaal gezin komt al 6.000 euro aan loonheffing tekort om drie grote hobby’s van deze overheid te bekostigen? Dat klopt. Maar hetzelfde gezin geeft het niet weg geroofde geld uit aan wegenbelasting, BTW, parkeerbelasting, waterschapsbelasting, onroerend goedbelasting, accijnzen, milieubelasting, toeristenbelasting, assurantiebelasting, schenkbelasting, erfbelasting en ga zo maar door. Daar komt de rest vandaan, gemiddeld wel te verstaan. Bij Jan Modaal valt dus niets meer te halen, en ‘dus’ verzinnen ze in Den Haag weer nieuwe dingen. Zoals woningbezitters die al belasting betalen over de fictieve huurwaarde van hun woning nu ook nog eens extra belasting laten betalen over hun fictieve overwaarde. Niet dat ze die woning verhuren of verkopen, want dan komt de Belastingdienst pas écht langs, het is fictief, alsof u het zou verhuren of verkopen. De belasting is niet fictief, die moet u jaarlijks ophoesten. Of alle pensioenen overhevelen naar een casinopensioen om dat eerst af te romen alvorens het in een fonds te gooien waar de staat in kan gaan graaien. Dat pensioen is toch van u? Of nog wat extra belasting vanuit de EU voor het ‘klimaat’ op uw energiebonnetje. Allemaal middelen om nóg meer geld ‘legaal’ naar binnen te harken voor niet meetbare doelen, onmeetbare resultaten en een onduidelijk traject. Klimaatminister Jetten heeft het er maar moeilijk mee, want hij weet het ook niet meer. De vergaarde miljarden verdwijnen in een diepe put, en niemand weet meer waar.

Over iedere euro voor de gezondheidszorg wordt gesteggeld, maar het stoppen van de drie grootste volstrekt onbetaalbare hobby’s van deze overheid zijn onbespreekbaar. Met de oplopende rente is dit een gigantische tijdbom. Ergens klopt er iets niet.

De Eerste Kamer moet pas in de nieuwe samenstelling gaan stemmen over de hervormingen van de pensioenen en de regels bij een toekomstige pandemie. Die hartenkreet uit Ilona Lagas. Het is daarmee een politieke waarschuwing van formaat: uit de mond van de beoogd fractievoorzitter van de BoerBurgerBeweging in de senaat. Ze ziet hoe haastig de vertrekkende senatoren te werk gaan, net als het kabinet, op twee zeer complexe thema’s.

Dat kan niet, vindt Lagas. “Wie hier nu nog snel mee door wil, moet nooit meer het woord ‘democratie’ in de mond nemen, het is schandalig.”

Dat zei ze gisteren in Utrecht op een evenement van de NPO, waar ze werd geïnterviewd voor de podcast ‘Op z’n Kop!’ van Marianne Zwagerman en Rick van Velthuysen. “Je zit in de Eerste Kamer voor de mensen, de bedrijven en maatschappelijke organisaties in het land, niet voor jezelf. Als je niet wil wachten met zulke ingrijpende wetten dan doe je dat alleen maar voor je ‘eigen ikkie’ en niet voor het belang van het algemeen.”

Nederlanders maken zich vooral zorgen over de Pensioenwet. Daarover is tien jaar vergaderd en gepolderd, en toch is het kabinet bang dat er straks geen meerderheid in de senaat voor is (de Tweede Kamer stemde al in met de wet). Een van de vaakst gehoorde redenen om de wet nu nog voor 30 mei in stemming te brengen in de Eerste Kamer, is ‘dat wij als politiek er nu al zo lang mee bezig zijn geweest’. Ook zou het de nieuwe senatoren weer tijd kosten om de taaie juridische kost te doorgronden.

Maar dit wekt steeds meer argwaan in de samenleving, en dat is niet verwonderlijk gezien de prestaties van de kabinetten-Rutte, na de kredietcrisis op stoom gekomen dankzij allerlei belastingverhogingen, om de laatste jaren ineens geldkranen wagenwijd open te zetten voor een scala aan ongecontroleerde overheidsuitgaven.

De pensioenpotten zijn van de werkgevers en werknemers, maar moeten volgens de wet die voorligt, kapotgeslagen worden en het geld daarna verdeeld worden in allemaal persoonlijke potjes voor werknemers. Juist dit zogenaamde invaren is het meest omstreden.

Omdat alle collectieve potten moeten worden opgesplitst in persoonlijke potjes, gaat voor iedereen een verrekening plaatsvinden op basis van de leeftijd. Dit gebeurt omdat jongeren niet volop kunnen profiteren van de beleggingsresultaten, terwijl zij naar verhouding wel veel bijdragen aan het fonds. De oudere werknemers hebben bovendien vaak betere voorwaarden.

Geleerden hebben zich hierop stuk gerekend, en het kabinet stelt dat grosso modo dit eerlijk zal gebeuren. Maar er zijn wél groepen die grotere risico’s lopen dat ze tekort komen, of anderszins er op achteruit gaan. Het wordt  lastig gemaakt om als individu hierover een rechtszaak te starten.

Lagas sprak via de podcast van PowNed voor Radio 2 dan ook de senatoren aan op hun persoonlijke verantwoordelijkheid. Voor ze bij BBB kwam was ze tientallen jaren lid en bestuurder van de VVD. “Iedereen die dit nu nog snel even doet, mag het woord democratie niet meer in de mond nemen. Je zit daar niet voor jezelf. Het is schandalig, vasthouden aan het eigen gelijk, ‘we doen het nog even anders krijgen we onze zin niet’.”

Ook ‘mr. pensioen’ in de Tweede Kamer, Pieter Omtzigt, roept in een uitgebreide, technisch onderbouwde blog de Eerste Kamer op de wet pas te behandelen als de nieuwe Eerste Kamer is geïnstalleerd. Over deze timing zal vandaag (15 mei) en in ieder geval dinsdag gedebatteerd worden. Henk Otten heeft een motie ingediend over de haast op een heel ander voorstel: een geheel nieuw Reglement van Orde, met aangepaste vergaderregels. Lagas: “Dat willen ze ook nog even er doorheen rammen. Ik vrees dat dit met de pensioenwet ook gebeurt.”

‘Ik vind het schandalig dat deze wetten zo kort voor de installatie van de nieuwe Eerste Kamer worden behandeld, zegt BBB leider in de Eerste Kamer @ilona_lagas 'Als je dit er nu nog doorheen jast doe je dat niet voor het algemeen belang.’ #Pandemiewet https://t.co/Iul3aqEBoM pic.twitter.com/jfgs4AE42Q

— Marianne Zwagerman (@mariannezw) May 14, 2023

Lagas heeft niet in de achterkamertjes ingepraat op fractievoorzitters. BBB heeft als grootste partij overal in de provincies coalitieonderhandelingen, en heeft ook onder senatoren momenteel wel degelijk al invloed. “Maar dan zou ik koehandel achter de gordijn bedrijven, dat wil ik juist niet.”

Pandemiewet

Deze maandagmiddag begint de Eerste Kamer met minister Kuipers (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) eerst de behandeling van een wijziging van de Wet publieke gezondheid. De aanpassingen voor ‘betere pandemische paraatheid’ die minister Kuipers nog snel even wil verankeren in de Wet publieke gezondheid, zorgen volgens critici onder meer dat de WHO teveel macht krijgt, en dat via wettelijke achterdeurtjes nieuwe lockdowns kunnen worden ingesteld.

Stan Baggen van collectief De Vierde Golf waarschuwde tijdens de uitzending van Op z’n Kop!, die bij uitzondering met publiek werd opgenomen, dat zelfs het verguisde coronatoegangsbewijs mogelijk nog terugkeert in de gereedschapskist bij toekomstige zorgcrises. Die mogelijkheid laat Kuipers open, ziet hij. Nu is dit middel uit de wet gehaald, omdat de Tweede Kamer dat niet zag zitten.

De haast is opvallend omdat de coronamaatregelen nog niet eens goed geëvalueerd zijn. Dat wíl het kabinet dan ook helemaal niet, constateert Baggen. “Dat zie je heel duidelijk aan minister Kuipers: hij negeert opnieuw doodleuk een uitspraak van de rechter, door niet openbaar te maken hoe de modellen werken die het RIVM tijdens de pandemie gebruikte. Dat had hij uiterlijk voor dit weekend moeten doen.” De modellen voorspelden keer op keer torenhoge ziekenhuiscijfers. Dat die niet uitkwamen was niet alleen het resultaat van gedragsverandering door de lockdowns, zoals het narratief lang was. Wetenschappers en politici schermden lang met dit argument, de preventieparadox. Het effect hiervan is alleen vele malen kleiner dan de te verklaren verschillen tussen de werkelijkheid en het RIVM-model. Door de grote beschikbaarheid van real world data kon dat in buurlanden al vrij snel worden aangetoond.