Misdadig, zo zou je het bijna kunnen noemen, erkent Job Bout. ,,Ze pakken je schip af, maar ze betalen niet. Je wordt teruggeworpen: je bent als mens terug bij af.’’

De klappen die de overheid aan voormalige visser Job Bout en zijn zoon Korné geeft, doen hem wankelen. Hun kotter eindigde, onder druk van steeds strengere Europese regels en machtige ngo’s die vergunningen aanvochten én vanwege economische malaise, uiteindelijk bij de sloop. Echter, het beloofde geld ter compensatie komt maar niet.. De lening op de gesloopte boot loopt ondertussen gewoon door en daarnaast eist de bank de betaling van de rente.

Ngo’s

Job maakte gebruik van de saneringsregeling van het Rijk. ,,Het is bepaald geen eigen keuze geweest,’’ vertelt hij op zijn kantoortje in een loods waar hij nu netten breit voor de laatste vissers op de Noordzee.

De Tholenaar schetst het ellende-dossier. Hoe hij jarenlang vocht om het hoofd boven water te houden: na grote investeringen in 2010 in de puls-visserij, waarbij de kotter voor tonnen werd omgebouwd, zat hij steeds vaker in de rechtbank tegenover ngo’s zoals Natuurmonumenten, die de vergunningen aanvochten.

De pulsvisserij die eerst juist aangemoedigd werd, werd in 2019 verboden. ,,Dan moet je terug naar traditionele netten. Toen stortte de wereld voor ons in. De inkomsten vielen compleet weg. Dat was voor ons al een enorme doodsteek.”

Zonder zekerheid

En in de lucht hingen wéér nieuwe regels, waardoor nieuwe investeringen nodig waren in een dure katalysator op het schip. ,,Zonder zekerheid dat we mogen blijven vissen.’’

Daarna kwam de oorlog met Oekraïne, en vloog de olieprijs de lucht in. ,,Wij zagen de toekomst niet meer zitten.’’

Het schip is verwoest in het kader van sanering na de Brexit, gefinancierd vanuit de BAR (Brexit Adjustment Reserve). Er is geen schroef meer van over.  De tranen vloeiden bij het afscheid van de geliefde boot. Maar het beloofde geld van het Rijk komt, bizar genoeg, maar niet binnen.

Hartverscheurend

Oud-visser Job Bout noemt het gemis van zijn schip hartverscheurend. Hij is verslagen, want in februari is het gesloopt. ,,En het is nu juni. En ik heb nog steeds geen geld van het ministerie. Onbegrijpelijke ambtelijke molens. Zo gaat het hier… Zo gaat het hiér in Nederland.’’

Fiscaal gunstige voordelen, zoals ooit was voorgespiegeld, zijn er niet. En zijn quota, ooit gekocht voor baar geld, met het oog op de oudedagsvoorziening, werden simpelweg afgepakt door het Rijk. ,,En door het LNV gegeven aan starters, gratis, te gek voor woorden!”

Aan de muur in zijn keukentje, hangt een foto van het geliefde familieschip. Een stoer schip, vereeuwigd op een foto in een lijstje. Sinds 1980 voer de stoere kotter op de Noordzee. Altijd op koers, en stabiel. Een dapper pareltje, waar heel de familie trots op was.

Nu is de sfeer mat. En er is teleurstelling en vooral onbegrip wat de overheid nu weer flikt. Elke dag wordt er op de bankafschriften gekeken, maar het saldo blijft eng: nul.

Lening loopt door

Ondertussen wordt nog wel door de bank aan de deur geklopt, want de lening mét de rente, op het verdwenen schip Johanna Cornelia, loopt bizar genoeg wél door. Geld om die lening af te lossen is er door het onnavolgbare gedraal door het Rijk nog niet. En de rente tikt door, waardoor steeds meer van het saneringsgeld domweg verdampt.

Vijf generaties vissersleven verloren

,,Het is een diepe wond. Nog steeds,’’ zegt Job vervolgens over de verwoesting. Huilend namen ze begin dit jaar afscheid van hun kotter. Zijn lieve moeder van 86, zijn broer en zussen, allemaal kwamen ze nog een keer naar hun vissersboot kijken en raakten ze hun schip nog één keer aan. ,,Onze identiteit is teniet gedaan. Vijf generaties vissersleven gaan verloren. Dat geeft een enorme geestelijke impact. Je ‘bent’ iets. Je stelt iets voor. Je ‘staat’ ergens op de maatschappelijke ladder. En opeens ben je ‘niets’.’’

,,Je voelt je door de overheid in de steek gelaten,’’ zegt hij beslist en schenkt nog een keer koffie in. Met een Zeeuwse bolus erbij als lekkernij.

,,Ik geloof niet meer in de overheid,’’ zegt hij dan beslist. ,,Ik geloof niet meer in de democratie. Het is een koud gevoel.’’

Job Bout blijft aan wal in het Zeeuwse dorpje Tholen. Daar in een loods breit hij, met een boetnaald én engelengeduld, de netten voor de laatste vissers die dapper doorgaan op zee. Voor de vissermannen, die nog net het hoofd boven water kunnen houden met hun garnalenvangst.

Big Brother-wet 

,,Alles wat in Brussel wordt bekokstoofd’’,  volgt hij ondertussen op de voet: de Europese bokkesprongen en alle nieuwe EU-regels, zoals de nieuwe Europese regel dat vissers hun schip met camera’s moeten volhangen. Dit is voor controle: om toezicht te houden zodat de vissers geen onverkoopbare vis overboord gooien. Dat is immers verboden door de EU.

De camera’s komen overal. ,,Aan de mast, en bij de kajuit… noem maar op.’’

Hij vindt de nieuwe Big Brother-wet te ziek voor woorden. De camera’s moeten daarbij ook nog eens uit eigen zak worden aangeschaft. Het verplichte abonnement, waarmee de beelden per satelliet naar een meldkamer vol ambtenaren kunnen worden gezonden, zijn voor eigen rekening.

Loerende ambtenaren

Elke zucht, élke beweging van de nu nog overgebleven vissermannen op zee, kan op de wal worden waargenomen. Ambtenaren die in de meldkamer loeren naar de boten, op zoek naar misstanden.

,,Hoe zou jij het vinden als je 24 uur per dag door de overheid wordt bespied? Deze regels worden verzonnen door idioten. Ze vertrouwen je niet. Zo blijven ze constant druk op je uitoefenen. Ze zijn slordig met uitbetalen van het geld, waar je recht op hebt. En ze houden je met hun camera’s in de gaten. Dit is China 2.0. Dit is minachting. Dit is criminaliseren.’’

Foto: Erik Akerboom (AIVD), Pieter-Jaap Aalbersberg (NCTV) en generaal Jan Swillens (MIVD)

Zodra de overheid een commissie samenstelt is er altijd wel kritiek op de samenstelling hiervan. Er zijn nu eenmaal altijd wel deelnemers te vinden die ‘besmet’ zijn, ‘besmet’ door hun verleden of ‘besmet’ door hun overtuiging. Op zich hoeft dat nog niet zo’n probleem te zijn, mits de totale commissie maar enigszins evenwichtig is samengesteld: evenwichtig in kennis en kunde en evenwichtig in visie, niet per individu, maar wel als collectief. De politiek zou niet de politiek zijn als niet bij iedere nieuwe samenstelling van een commissie gepoogd wordt de ‘juiste’ persoon in de ‘juiste’ commissie te krijgen. Er zijn ontelbare voorbeelden van een dergelijke politieke inmenging te zien, en de conclusies van een dergelijke commissie worden daardoor ook erg voorspelbaar. Toch gebeurt het allemaal in het volle daglicht en in volle openheid. De grote kritiek op het OMT is altijd de eenzijdige samenstelling geweest. Zeker in het begin was de insteek puur medisch, terwijl toen al duidelijk was dat de gevolgen van alle beslissingen grote maatschappelijke gevolgen zou hebben. Daar werd niet naar geluisterd, en pas na de eerste lockdown schoven ook andere deskundigen uit andere vakgebieden aan.

De ‘Denktank Desinformatie’ is echter omgeven met grote geheimzinnigheid. De enorme macht die de Denktank Desinformatie in de samenleving heeft vraagt om een zuivere afweging van belangen, expertise en integriteit. Het is in feite de waakhond van de democratie geworden, een rol die eigenlijk de reguliere media op dit moment volledig laat liggen door hun eenzijdige collectieve berichtgeving, en daar hoort geen geheimzinnigheid rondom te bestaan. De deelnemers die naar boven komen drijven zijn echter ieder voor zich allerminst ‘neutraal’. Dat kan, mits er maar iemand tegenover staat die tegenwicht kan bieden, en tot dusverre lijkt het daar volstrekt niet op. Van een filosoof mag je verwachten dat hij zaken beschouwt en een neutrale houding aanneemt. Bij Roland Pierik is daar absoluut geen sprake van, hij is openlijk een groot voorstander van vaccinatiedwang. Hij is daarnaast ook lid van de Vaccinatiealliantie. De tweede filosoof is Marcel Verweij, en hij komt uit exact dezelfde ‘kerk’ als Pierik. Maakt hen dat ondeskundig? Geenszins! Maar wel eenzijdig. Een goed voorbeeld van ‘de andere kant’ is filosoof Erwin Kompanje, die al in een zeer vroeg stadium wees op de ethische vraagstukken rondom corona, quarantaine en lockdowns. Hij stelde vragen maar nam geen stelling, zoals een filosoof betaamt. Kompanje werd ‘gecanceld’ om zijn uitspraken terwijl hij juist doet wat een filosoof zou moeten doen: beschouwen.

Een tweede voorbeeld is Agnes Kant. Op haar rol als bewaker van de veiligheid van vaccinatie is veel kritiek aangezien ze haar taakgebied verlegd heeft naar ‘het wegnemen van angsten rondom vaccinatie’. Dat is nadrukkelijk niet de taak van het LAREB. En dan Marion Koopmans, bezongen en verguisd. Koopmans was één van de eersten die publiekelijk aangaf dat de vaccins niet beschermen tegen overdracht, simpelweg omdat dit niet onderzocht was. Toch stond zij vooraan om ‘je doet het voor de ander’ te scanderen, en het één is nu eenmaal niet te verenigen met het ander. Hoe integer en wetenschappelijk is een dergelijke uitspraak dan? Dan kinderarts Károly Illy, wiens enige argument om kinderen te vaccineren was ‘zodat ze op vakantie kunnen’. Dat is met de kennis van destijds, en zeker met de kennis van nu, en zelfs los daarvan ethisch absoluut onacceptabel. Toch zitten deze eenzijdig ingestelde personen in een ‘Denktank’ met een enorme macht, ogenschijnlijk zonder tegenwicht.

En zodra de Denktank beslist wat ‘waar’ is en wat ‘onwaar’, en vervolgens tot actie overgaat om actief op social media te censureren of personen te cancelen, is het dan wel ‘handig’ als er iemand van die platformen in de Denktank zit? Maar liefst 2 personen van deze platforms zitten in de Denktank! Dit zijn Meta beleidsbaas Edo Haveman (D66 ) en Google beleidsbaas Arjan El Fassad (GroenLinks). Waarom? Dat is hetzelfde als de hoofdredacteur van de Telegraaf in de Denktank te plaatsen, toch? De controlerende en uitvoerende macht aan dezelfde tafel, en ook nog eens politiek gekleurd.

De geheimzinnigheid rondom de Denktank is fnuikend, fnuikend voor het vertrouwen in de overheid, fnuikend voor een weloverwogen handelen van een dergelijke Denktank zelf. ‘Desinformatie’ is een vloeibaar begrip geworden, want wat vandaag nog als ‘nepnieuws’ wordt gebrandmerkt is morgen opeens de bittere waarheid. En dan kan het gebeuren dat Youtube opeens na maanden censuur plots aankondigt te stoppen met censuur. Dat op zichzelf geeft al het gevaar aan van een dergelijke censuur en al helemaal bij ‘Denktanks’ van overheidswege.

Desinformatie is nadrukkelijk géén informatie die niet strookt met het overheidsbeleid, het cancelen daarvan is simpelweg censuur. De samenstelling (voor zover bekend) van de ‘Denktank Desinformatie’ heeft meer weg van een spreekbuis van de overheid en het overheidsbeleid. Gecombineerd met de slagkracht in de (social) media is dit een zeer gevaarlijke ontwikkeling. Voor de Denktank Desinformatie zijn er nog maar twee uitwegen mogelijk: ofwel volledige openheid van zaken zoals een overheidsinstantie betaamt, ofwel opheffing met onmiddellijke ingang. Een geheim gremium dat bepaalt of kritiek op de overheid wel of niet gecensureerd kan worden hoort niet in een democratie.

Presidentskandidaat in de Verenigde Staten Robert F. Kennedy jr. heeft zich vroeg aangemeld voor de verkiezingsstrijd om te voorkomen dat media hem kunnen cancelen. “Ik had het eigenlijk nog eerder willen doen, maar mijn vrouw hield mij tegen.”

Dat zei Kennedy afgelopen dagen in verschillende mediaoptredens, waaronder bij Twitter Spaces afgelopen maandagavond, gehost door Elon Musk. Nadat Musk het sociale medium Twitter overnam, bracht hij stukje bij beetje naar buiten op welke manier de overheid in de Verenigde Staten ongewenste tweets probeerde te laten verwijderen door Twitter, via politiek-juridische druk.

Kennedy: “Mijn vrouw zei: je mag alleen jezelf kandideren als je ook kans maakt. Een tijdje later werd ik benaderd door een opiniepeiler, die me buiten mijn medeweten om al enkele maanden pollde, hij liet me zien hoe daar een flinke stijging in zat. Toen heb ik me gekandideerd.”

Kennedy is een buitenbeentje in de presidential race, maar hij is niet alleen vanwege zijn afkomst (zijn vader werd als presidentskandidaat vermoord, zijn oom als president) iemand om rekening mee te houden. Hij steekt zijn campagne in op het overbruggen van de polarisatie tussen republikeinen en democraten door het herstel van democratische rechten en vrijheden, en het aanpakken van big pharma.

RKF jr. was zelf ook slachtoffer van censuur, en hóé, vertelde hij. “Ik zag het aantal volgers dag na dag afnemen, eerst had ik er 700 duizend en vlak erna nog maar 600 duizend en toen was ik weg.”

Dat komt voornamelijk omdat de politicus kritisch was op grote farmabedrijven, met name Pfizer, dat de pandemie aangreep om miljarden binnen te harken met vaccins, die na tijdelijke toelating op de markt ineens nog maar een fractie van de bescherming boden als waar ze voor werden aangeprezen. Pfizer was zelf ook een groot adverteerder op Twitter, ook in Nederland.

Maar Meta, het bedrijf achter Facebook, WhatsApp en Instagram, maakte het nog bonter. “Zelfs mijn familieleden die zich alleen maar aanmeldden, met een tag van mijn campagne, kregen in plaats van een wachtwoord meteen een ban van 180 dagen.

Dat is nu verleden tijd, omdat het voor onder meer tv-zenders maar ook andere media verboden is om ‘censuur te plegen op uitspraken van presidentskandidaten’. De Kennedy’s hebben tegenwoordig zelfs vaste contactpersonen bij Meta. “Dat zijn aardige mensen, die niet tegen ons zijn.”

Michael Shellenberger, publicist die de censuur onder het mom van ‘bestrijding van desinformatie’ aan het licht bracht, zei in dezelfde Twitter Spaces dat de aanvankelijke onwil vermoedelijk niet bij Meta lag. “Ze staan daar gewoon onder enorme druk van de federale overheid.”

In Europa ligt Elon Musk op ramkoers met de desinformatie-politie van de EU, waar Indepen al meerdere verhalen over schreef, een case-study en deze achtergrondreportage bijvoorbeeld.

De coronapandemie en zogenaamde verspreiding van nepnieuws door vermeende antivaxxers werd als argument gegeven voor de censuur van big tech. Vorige week onthulde Indepen echter, dat in Nederland TNO al maanden vóór de pandemie een heel systeem had gebouwd voor het in de gaten houden van burgers die menen dat ze zich zomaar kritisch uit kunnen spreken over het beleid van het Rutte-bewind.

Help Indepen met onafhankelijke journalistiek.