Ambtsmisdrijven; staan ambtenaren boven de wet?

Als u zeker zou weten dat u niet vervolgd zou worden voor belastingfraude, zou u dan fraude plegen? Het antwoord laat zich raden… Als u zeker zou weten dat u na een ambtsmisdrijf niet vervolgd zou worden en daardoor juist uw baan behouden blijft, zou u dat ambtsmisdrijf dan plegen? Ook dat antwoord laat zich raden… De hypotheek moet tenslotte ook betaald worden toch?

Uit WOB-onderzoek blijkt dat ambtenaren een risico-inschatting maken hoe groot de kans is dat zij vervolgd worden voor ambtsmisdrijven. Is de kans klein of nihil, dan plegen zij dit ambtsmisdrijf ‘gewoon’. De cultuur en ethiek binnen ambtelijke organisaties is inmiddels zo verrot (zie de toeslagenaffaire) en de rugdekking door collega-ambtenaren en de rechterlijke macht is zo groot (zie eveneens de toeslagenaffaire), dat het plegen van ambtsmisdrijven geen incidenten meer zijn omdat de pakkans toch gering is. Tot dusverre is ook te zien dat men bij de beschuldiging van ambtsmisdrijven heftig gaat vingerwijzen naar andere departementen of de verantwoordelijkheid zodanig troebel houdt dat geen individuen aangewezen kunnen worden zoals blijkt uit onderzoek van het OVV.

Nu zou het achterhalen van dergelijke misstanden een peulenschilletje moeten zijn, er is immers het WOB-instrument dat de overheid verplicht haar bewegingen vrij te geven. Inmiddels is wel duidelijk dat dit instrument niet langer meer volwaardig functioneert. Er wordt simpelweg niet meer voldaan aan de wettelijke vrijgave-plicht, dossiers verdwijnen, er wordt gebruik gemaakt van privé-emailadressen en op het laatste moment worden gegevens toegevoegd. Zelfs Deloitte is het spuugzat een onderzoek te moeten doen op basis van onvolledige vrijgave. De overheid vertoont inmiddels ernstige trekjes van een organisatie in Sicilië die zaken onderneemt die het daglicht niet verdragen, en die erbij gebaat is informatie zo veel mogelijk achter te houden.

Was je politieke carrière 3 jaar geleden nog teneinde als je onterecht beweerde op de datsja van Poetin te zijn geweest, anno 2022 kun je 5,1 miljard gemeenschapsgeld laten verdwijnen zonder dat er een haan naar kraait. Oké, er kraaien wel hanen naar, maar die zijn uit het ‘verkeerde’ kippenhok, en dus gebeurt er helemaal niets mee sinds de ontdekking in mei 2021. Kunt u zich een bankoverval voorstellen waarbij 5,1 miljard wordt buitgemaakt en welke enorme ophef dat zou veroorzaken? Ook ‘staatsontvoeringen’ van meer dan 1.100 kinderen is anno 2022 geen enkel probleem meer. Geen Amber Alert, geen helikopters met zoeklichten, geen militairen met prikkers in een korenveld. Ze verdwijnen gewoon en de nabestaanden zijn roepende in de woestijn. Een rechtszaak tegen de Staat? Als de Belastingdienst in het spel is blijken rechters de blinddoek te hebben afgeworpen en heeft u geen poot om op te staan, zo blijkt uit de toeslagenaffaire. Komt de overheid door een rechtszaak over de avondklok in de problemen, dan is binnen een halve dag (!!) een spoedzitting geregeld. Dat is werkelijk ongekend in de juridische wereld. Terwijl de overheid al diverse malen op de vingers getikt werd omdat over fictieve rendementen geen belasting geheven kon worden, procedeerden ambtenaren door tot de Hoge Raad om vervolgens tot de ontdekking te komen dat er geen geld is om gedupeerden terug te betalen; de buit was al binnen en verdeeld. Medewerkers en tevens specialisten van de Belastingdienst wisten een goudomrande vertrekregeling te organiseren, zónder dat ze daarvoor zelf belasting hoefden te betalen. Iedere Nederlander betaalt 75% belasting over een vertrekregeling die in de ogen van diezelfde Belastingdienst ‘excessief’ is. Pas later werd duidelijk dat ze dit ‘vergeten’ waren. U leest het goed: de belastingexperts van de Belastingdienst ‘vergeten’ zélf belasting te betalen over hun eigen riante vertrekregeling… heeft u nog adem over, want dit is werkelijk waar nog maar het topje van de spreekwoordelijke ijsberg.

Wat doen die juridische afdelingen op al die departementen dan? Uit WOB-onderzoek blijkt nu dat zij een risico-inschatting maken hoe groot de kans is dat de overheid gepakt wordt bij het overtreden van de wet. Zo heeft de NCTV een ‘keurig’ stroomschema daarvoor. Is er geen grondslag, maar is de NCTV zélf van mening dat het wel tot hun taken behoort, dan zegt het schema dat ze de keuze hebben om een oplossing te vinden of een grondslag te creëren óf, en dat is de andere keuze: ‘doorgaan en risico accepteren.’ Bij een verdere uitwerking van dit schema wordt daarna uitgelegd dat er wel wat nadelen zijn. Zo kan het boetes opleveren (dat zijn dus boetes die overheidsinstanties opleggen, boetes die u als burger dus ook nog eens mag betalen), rechterlijke procedures door burgers of organisaties (waar dus boetes uit kunnen volgen) en ‘het vertrouwen in het NCTV daalt’. Hoever wil een overheidsorganisatie nog zinken? Ook uit eerder WOB-onderzoek bleek al dat overheidsinstanties willens en wetens wetten overtreden, het risico nemen en dat ondertussen andere overheidsorganisaties bezig zijn een wettelijke basis te creëren. Dat blijft een ambtsmisdrijf als de wet op het moment van plegen nog niet geldig is.

De onthullingen zijn inmiddels dermate schokkend dat men zich onderhand wel mag gaan afvragen voor wie deze ambtenaren er zitten, ter meerdere eer en glorie van zichzelf of om de samenleving te dienen? Die laatste dienen ze in voornoemde voorbeelden in ieder geval niet, en dat zou toch echt hun primaire taak moeten zijn. Bij de redactie van Indepen is men inmiddels gestart met het bestuderen van de Trias Politica, wellicht hebben we tijdens de geschiedenislessen in het verleden niet opgelet of zijn er wijzigingen opgetreden die de media niet hebben gehaald.

Met dank aan ceescees72 en @danvander voor het aanleveren van de WOB-documenten.