Aan alle kanten regent het klachten over de kap van kerngezonde bomen. Gevreesd wordt dat de groene reuzen opgestookt worden in biomassacentrales. Want massa is kassa, maar de overheden ontkennen. Zorgen zijn er ook over het verdwijnen van bomen,  in het licht van het klimaat. In Bergen aan Zee verdwijnt zelfs een heel bos.

,,Wie verzint dit?’’ Elisabeth van Heiningen, lid van het historisch platform in Dordrecht, lag er ’s nachts wakker van. Grote statige populieren aan de Laan der VN in haar stad gingen tijdens kap in rook op. De aanblik ging door merg en been. ,,Ik zei tegen mijn man dat ik hier absoluut een paar foto’s van ging maken. Dit is vreselijk. Wat voor lieden bedenken dit?”

Vergroenen door te kappen

Ook de Dordtse bomenridders, een groep die bomen beschermt, zijn overdonderd. Ze reageren boos: ,,Ambtenaren vertellen ons dat tot deze kap al jaren geleden is besloten, op basis van een ‘definitief ontwerp’ voor ‘upgrading’ van de entree van de stad. Waar verder geen mens van weet. Opnieuw wordt ons een prachtig plan voorgeschoteld tot vergroening van die entree van de stad, maar daarvoor moeten dan wel eerst vrijwel alle bestaande bomen sneuvelen. Vergroenen door te kappen? U leest het echt.’’

Wegkwijnen

Van Heiningen was afgelopen week op de been om op beeld vast te leggen hoe robuuste bomen werden omgelegd in opdracht van de gemeente. De gigantische bergen afgezaagde takken wegkwijnend. Rijke stammen versplinterd. ,,Groene sloopzucht’’, zei ze aangedaan.

Maar de Dordtse Bomenridders én Van Heiningen zijn momenteel zeker niet de enige in Nederland die zwaar schrikken van de grootschalige kap: vanuit het hele land slaken mensen op Twitter momenteel noodkreten nu er problemen zijn met het klimaat en ze met afgrijzen juist waarnemen hoe kerngezonde bomen grootschalig worden neergehaald. Het speelt In Leiden, Woudrichem en in Pijnacker. Ook vanuit Groningen zijn er klachten over teveel robuuste bomen die in de bloei van hun leven geveld zijn.

Biomassa

Het primaire doel zou volgens de overheden beslist niet zijn, om het hout op te stoken in de Nederlandse biomassacentrales. Maar critici zijn wantrouwig. Volgens hen heeft het wel degelijk alles te maken met de biomassawaanzin en zijn het smoesjes van de overheid.

Het kappen van hout is volgens een anonieme bron, werkzaam in de branche van biomassacentrales, een lucratief verdienmodel. Snoeihout wordt versnipperd en opgestookt. ,,Het speelt in Nederland, maar ook in België én in Italië. Waar ze complete bossen aan het leegroven zijn. Overal zie je stapels gekapt hout. Dit is geen toeval. Snoeihout is groene stroom. Het is een inkomstenbron. Hout levert geld op. Ze zijn krankjorum.’’

Eyecatcher

Gemeente Dordrecht laat echter weten dat de  oude populieren langs de Laan der VN zijn geveld omdat de entree tot de stad rommelig oogt, en dringend verbeterd moet worden. De laatste mijl naar het centrum moet op die plek een betere eyecatcher worden.

De stammen zijn inderdaad opgestookt. ,,Er wordt bij zo’n kap wel gekeken naar manieren van hergebruik. Maar het ging hier om populierenhout. Dat is qua soort niet ideaal om er bijvoorbeeld bankjes van te maken. Omdat het wat zachter hout is. Het hout is daarom door de aannemer opgeruimd. Hij heeft het versnipperd en afgevoerd naar de biomassacentrale waar het gebruikt wordt om groene stroom van te maken,’’ aldus een woordvoerder van de gemeente Dordrecht.

En er komt ander groen voor terug. ,,Maar dát zijn kleine jonge bomen”, zegt Elisabeth van Heiningen spottend. ,,We hadden gezonde gróte bomen.’’

Verkapte redenen

De kapzucht komt notabene in een tijdperk waarop het vanwege klimaatverandering volgens de deskundigen alle hens aan dek is met bomen. Die kunnen immers met hun schaduw verkoeling geven op snikhete dagen.

Ze zijn bovendien een waardevolle bron van biodiversiteit, waar insecten, vogels en vleermuizen hun veilige habitat vinden. En het zijn de groene longen van de aarde.

Maar bomen zijn gewoon op grote schaal de klos. Het regent deze weken klachten op Twitter:

,,333 Bomen kappen voor rotonde bij Lammerschansweg en twee oude bomen weg bij de Ananas, omdat het fietspad geen bochtje mag krijgen”, luidt de zware kritiek op de gemeente Leiden.

In Den Haag sloegen bomenridders alarm over de kap van ruim 300 bomen. Een man met de nickname ’Drs. Buitenhof’ tweet dat hij het afgelopen jaar gewoon te vaak omgehakte stammen zag in het Haagsche Bos, de Bosjes van Pex, Meijendel, Clingendael en Landgoed Oosterbeek. ,,Voor de biomassa-hobby”, denkt hij.

‘Gooise Vrouwen voor Bomen’ voeren ondertussen actie tegen de massale kap van 4000 gezonde bomen in het Naarderbos die moeten wijken vanwege de aanleg van een geluidswal met zonnepanelen. ,,Dit wordt een ramp voor de natuur’’, aldus raadslid Paul Blom van de Partij voor de Dieren (PvdD) van de gemeente Utrechtse Heuvelrug.

Noord-Holland

En het kan nog gekker: maar liefst 13.000 dennen, een compleet bos, zal versplinterd gaan worden  in het Noord-Hollandse duinreservaat bij Bergen aan Zee. Vele hectare bos moet verdwijnen, maar volgens de provincie Noord-Holland heeft de aanslag op het bos niks met biomassa te maken. Zij wil gewóón het authentieke landschap terug. Zoals het óóit was: met duinen waar zand kan stuiven. Dan zullen de temperaturen overigens, zo zonder schaduw, op snikhete klimaatdagen niet te harden zijn.

,,Aan de Noord-Hollandse kust staan de bomen in de uitverkoop om grijs stuifduin te creëren’’, schreef BBB.  Die stelt in haar programma voor om de kap-plannen van de provincie te vernietigen. ,,Dat geeft hoop’’, aldus voorzitter Kees de Bakker van de Duinstichting, die strijdt voor behoud van de 13.000 dennen. Hij vindt de kap volkomen onnodig. ,,Deze dennen kunnen wel 400 jaar oud worden. Maar hiér gunnen ze hen het leven niet.”

Nu bieden de bomen verkoeling aan. ,,En ze zijn een huis voor zeldzame roofvogels als de wespendief, waarvoor de provincie Gelderland een windmolenpark op de Veluwe wél aanpaste.”

De stichting hield vorige week nog een picknickprotest. En ze dient een bezwaarschrift in, tegen de bomenkapvergunning die de gemeente Bergen op 24 februari heeft verstrekt.

‘Vliegtuigbommen’

Ook elders in het land gaan populieren, essen, wilgen en noem maar op, naar de ratsmodee. Neem de Alblasserwaard, ook wel aangeprezen als de mooiste polder van Nederland: rond de N214 grijpt de provincie Zuid-Holland momenteel stevig in, waarbij maar liefst 159 kerngezonde bomen met kettingzagen worden neergehaald.

Indrukwekkende robuuste stammen en kruinen zijn al afgevoerd. Langs de route is de verwoesting soms zelfs schokkend. Ook struiken zijn gewoon ruw aangetast.

Maar de ‘slachting’ van het groen heeft niks te maken met het voeden van biomassacentrales, bezweert het Provinciehuis, maar alles met veiligheid: ,,Er is een kapvergunning afgegeven voor het vellen van 159 bomen. De reden is een onderzoek naar niet ontplofte vliegtuigbommen’’, weet de woordvoerder.

Tweede Kamerlid Wybren van Haga legt zich niet neer bij de weigering van minister Kuipers (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) om audio-opnames openbaar te maken van de vergaderingen van het Outbreak Management Team tijdens de coronapandemie.

Tijdens het archiveren van de documenten over de gezondheidscrisis bleek dat bij het RIVM deze geluidsopnames nog op de servers stonden. Die waren eigenlijk alleen bedoeld voor de notulist. De afspraak met de deskundigen in het OMT was dat ze daarna vernietigd zouden worden. Nu dat niet is gebeurd, proberen Kamerleden uit de oppositie deze boven water te krijgen, ook Pieter Omtzigt en Fleur Agema (PVV) zetten zich hier al voor in.

Volgens Kuipers komt met openbaarmaking in het geding, dat het OMT in alle vrijheid van gedachten moet kunnen wisselen om tot adviezen te komen. Een zaak van staatsbelang, vindt de minister zelfs, hierdoor kan hij zich ook verzetten tegen het grondwettelijke recht dat Kamerleden hebben op toegang tot alle overheidsinformatie.

Hij schrijft aan Van Haga: “Het risico bestaat dat bij het verstrekken van de audiobestanden de vrije gedachtenvorming binnen het OMT niet meer mogelijk is en daarmee bestaat ook het risico dat in de toekomst bij een eventuele volgende pandemie geen gedragen advies tot stand komt. Daarom kan ik de audiobestanden niet met uw Kamer delen.” Dit heeft volgens hem ook te maken met de bescherming van de persoonlijke levenssfeer van de OMT-leden.

Kamerleden zijn evenwel meer nieuwsgierig naar iets anders: zijn de adviezen van het OMT, tegen alle afspraken in, tot stand gekomen of aangepast op aangeven vanuit Haagse ministeries? Al in de zomer van 2020 beklaagden OMT-leden zich hierover in De Volkskrant. Dit was nog voordat de ambtelijke discussies over het invoeren van de avondklok op gang kwamen. Die was van meet af aan omstreden, pas achteraf kwam uit dat de ingrijpende vrijheidsbeperking ook nog eens niets had opgeleverd. In de academische literatuur was dat al te voorzien, al voor invoering ervan.

Van Haga ziet nu dat Kuipers niet onderbouwt wat precies het bezwaar is tegen openbaarmaking. In een Kamerdebat wil hij daarom steun bij collega’s vinden om per motie het kabinet op te roepen de tapes alsnog openbaar te maken. De BVNL-driemansfractie: “Het kabinet traineert de evaluatie van deze crisis aan alle kanten. Wob-verzoeken worden tergend langzaam behandeld en de helft van de informatie wordt alsnog niet verstrekt. Het ene na het andere smoesje komt voorbij om geen data te hoeven leveren, of echte transparantie onmogelijk te maken. De wet wordt omzeild zonder dat daarvoor een sluitende argumentatie wordt gegeven. Het is volstrekt absurd dat een minister gewoon zegt ‘ik weiger’ als een Kamerlid gebruik maakt van zijn recht op informatie. Ik vind het bedroevend en vooral ook beschamend dat het nodig is, maar ik zie inmiddels geen andere weg meer dan naar de rechter te stappen. Maar dat het zover heeft moeten komen in onze parlementaire democratie vind ik wel een dieptepunt.”

Kuipers hoeft als hij de Kamer toestemming geeft, de audiobestanden niet vrij te geven voor het grote publiek. Hij heeft verschillende opties om de documenten vertrouwelijk te houden. Alleen leden van de Tweede Kamer kunnen dan luisteren. Tot een definitief besluit is genomen, worden de opnames in ieder geval bewaard, aldus de minister.

Donderdag spreekt de Amsterdamse gemeenteraad voor het eerst over een plan om autoverkeer in de stad te ontmoedigen door binnenwegen tussen stadsdelen af te sluiten. Dat is een uitvloeisel van een project samen met het World Economic Forum (WEF). Het college wil weten hoe ver de raad hierin mee zou willen gaan.

Autoverkeersbubbels, cirkelroutes, binnenwegbarrières, circulatieplan, wijkwegenverkeersplan, ze zijn allemaal mogelijk. Een naam heeft dit concept nog niet in de volksmond; dit ligt nu pas voor het eerst voor in de gemeenteraad.

Ze worden in ieder geval door het World Economic Forum geprezen als een slimme weg naar de klimaatvriendelijke, filevrije toekomst. Echter, volgens critici vormen ze de infrastructuur van en de politieke opmaat naar buurten als ‘openluchtgevangenissen’, die in tijden van crisis afgesloten kunnen worden.

Dat kan simpel omdat al het verkeer concentreert in dit soort spreekwoordelijke verkeersballonnen, waarbij auto’s via de ringweg moeten omrijden om in een ander stadsdeel te komen. Het college van Amsterdam ziet daar wel wat in. Maar de raad?

Dat weet verkeerswethouder Melanie van der Horst niet, daarom vraagt ze het aan de volksvertegenwoordiging. Tumult ligt op de loer bij de bevolking, ook al staat de denktank van Klaus Schwab helemaal buiten de voorstellen, het goedkeurend stempeltje zit er wel op.

Van De Pijp naar het Oosterpark is hemelsbreed een paarhonderd meter, maar met de auto straks meerdere kilometers, want dat moet via de ring.

Dat duurt lang, ja. Geheel volgens het concept. Immers, zodra de meeste mensen sneller van A naar B komen per fiets, laten ze de auto staan. Als dit ergens kan, dan is dat wel in Amsterdam. Kortom: dit WEF-endorsed principe is hier misschien wel het ei van Columbus. Aan de andere kant is het opdelen van de hoofdstad in sectoren nogal draconisch; meer iets voor Berlijn tijdens de Koude Oorlog.

Hier ligt wel een grote vraag: hoe ver kan je gaan om autoverkeer in de stad terug te dringen?

Verkeerswethouder Melanie ter Horst wil nog geen standpunt innemen, maar stuurde vorige week wel een uitgewerkt voorstel naar de gemeenteraad. Dat voorstel was bijgesloten in een grote productie rondom het openbaar vervoer en de invoering van 30 km/u als maximumsnelheid in de hele stad, wat volgend jaar al moet ingaan.

Het autoverkeer in stadsdeelbubbels rond laten rijden hoeft niet op stel en sprong, het idee staat in de Omgevingsvisie 2050. Als het ervan komt, zal Amsterdam nooit meer hetzelfde zijn. Maar wethouder Van der Horst wil eerst wel eens weten wat de gemeenteraad vindt.

Die kreeg onderstaande kaart met stippen, welke in de plannen een wegafsluiting markeren. Van de ene naar de andere zone rijden kan alleen via de ringweg.

Afbeelding: Op deze punten moet doorgaand autoverkeer dat de stad doorkruist worden gestopt. De verkeerssituatie voor autoverkeer binnen de stad (bv van West naar Watergraafsmeer) moet dan via de ringweg A10, de circulatie komt er vervolgens uit te zien zoals hieronder geschetst door de gemeente Amsterdam.

Een circulatieplan zoals dit heeft de afgelopen tijd in Oxford voor veel tumult gezorgd in de samenleving. Elektronische surveillance speelde in die plannen zo’n grote rol, dat landelijke politici kritiek hadden, van links tot rechts. Indepen bracht hierover deze feature.

Het college van burgemeester Halsema kan met het voorstel peilen welke sentimenten hier leven, in de politiek maar ook in de stad: burgers kunnen bijvoorbeeld inspreken. Voor het eerst worden de grootse vergezichten uit Davos concreet: dit zijn de gevolgen, in de kleine straatjes van Amsterdam.

Premier Rutte deed in het parlement vaak spastisch of lacherig over het WEF. Dat pakte niet goed uit en daarom maakte hij dit jaar een speciale busjesvideo.

Amsterdam is op een veel praktischer, creatief niveau bezig, met name rond mobiliteit. Bij samenwerking in een WEF-project zijn bijvoorbeeld data verzameld en gedeeld van bedrijven die deelscooters of -fietsen verhuren, om zo de verkeersbewegingen goed in kaart te brengen.

Genoeg stof voor wél een inhoudelijk verhaal. Geen complottheorie, maar WEF-werkzaamheden in uitvoering. Hoe weegt de Stopera de grootse vergezichten van Klaus Schwab, die voor zoveel beroering en schisma zorgden?

De verkeersplannen hebben hun weerslag in de economie. Dat vergt ook politieke aandacht. Tijdens de pandemie profiteerden multinationals en grootwinkelbedrijven van hun schaalvoordeel. Als Amsterdam in verkeerslussen is opgeknipt, kan DHL waarschijnlijk veel efficiënter een groot aantal pakjes bezorgen. Kwestie van goed sorteren, er is volume genoeg. Maar drie jeugdvrienden uit West die samen een kleine koeriersdienst uit de grond stampten, kunnen heel goed juist veel langer onderweg zijn, als de bezorgadressen in verschillende stadsdelen liggen.

Reële zorgen als deze blijven nu vaak onbenoemd, omdat alles waar ook maar een hint van Davos of Klaus Schwab hangt als een complot wordt aangemerkt, en steeds vaker zelfs als antisemitisme. Dat smoort het gesprek, maar laat de zorgen voortwoekeren.

Nu is er dus een gouden kans om die weg te nemen, ook al is dat niet de opdracht van de hoofdstedelijke politiek. Dat is geen probleem: door de jaren heen heeft de Amsterdamse gemeenteraad bewezen zeer bevlogen de grote en principiële politieke debatten te kunnen voeren over zaken waar deze niet over besluit, zoals migratie of landelijk armoedebeleid.

Interessant aan het raadsdebat in de hoofdstad is dat nu eens niet een wereldomvattend, abstract toekomstvisioen van het WEF aan de orde is, maar juist een heel concrete uitwerking. Waar premier Rutte lacherig deed over samenwerking op dit mondiale platform, kan Amsterdam complotdenkers wind uit de zeilen nemen met een duidelijk, inhoudelijk verhaal.

Donderdag komt het verkeersplan van de hand van ’s lands oudste ingenieursbureau Royal HaskoningDHV voor het eerst in de raad aan bod, in een commissievergadering. De raadsleden in de commissie Mobiliteit mogen dan ‘toekomstdenken’; weer eens wat anders dan bespreken waar met behulp van Amsterdammertjes vermindering van het aantal parkeerplaatsen nodig is, of waarom er steeds meer verkeersborden bijkomen.

Dit zijn precies de enige twee voorwerpen die je nodig hebt, als je gaat voor het auto-circulatieplan. Beide zijn op voorraad bij de gemeente, genoeg.