Foto: Erik Akerboom (AIVD), Pieter-Jaap Aalbersberg (NCTV) en generaal Jan Swillens (MIVD)

Zodra de overheid een commissie samenstelt is er altijd wel kritiek op de samenstelling hiervan. Er zijn nu eenmaal altijd wel deelnemers te vinden die ‘besmet’ zijn, ‘besmet’ door hun verleden of ‘besmet’ door hun overtuiging. Op zich hoeft dat nog niet zo’n probleem te zijn, mits de totale commissie maar enigszins evenwichtig is samengesteld: evenwichtig in kennis en kunde en evenwichtig in visie, niet per individu, maar wel als collectief. De politiek zou niet de politiek zijn als niet bij iedere nieuwe samenstelling van een commissie gepoogd wordt de ‘juiste’ persoon in de ‘juiste’ commissie te krijgen. Er zijn ontelbare voorbeelden van een dergelijke politieke inmenging te zien, en de conclusies van een dergelijke commissie worden daardoor ook erg voorspelbaar. Toch gebeurt het allemaal in het volle daglicht en in volle openheid. De grote kritiek op het OMT is altijd de eenzijdige samenstelling geweest. Zeker in het begin was de insteek puur medisch, terwijl toen al duidelijk was dat de gevolgen van alle beslissingen grote maatschappelijke gevolgen zou hebben. Daar werd niet naar geluisterd, en pas na de eerste lockdown schoven ook andere deskundigen uit andere vakgebieden aan.

De ‘Denktank Desinformatie’ is echter omgeven met grote geheimzinnigheid. De enorme macht die de Denktank Desinformatie in de samenleving heeft vraagt om een zuivere afweging van belangen, expertise en integriteit. Het is in feite de waakhond van de democratie geworden, een rol die eigenlijk de reguliere media op dit moment volledig laat liggen door hun eenzijdige collectieve berichtgeving, en daar hoort geen geheimzinnigheid rondom te bestaan. De deelnemers die naar boven komen drijven zijn echter ieder voor zich allerminst ‘neutraal’. Dat kan, mits er maar iemand tegenover staat die tegenwicht kan bieden, en tot dusverre lijkt het daar volstrekt niet op. Van een filosoof mag je verwachten dat hij zaken beschouwt en een neutrale houding aanneemt. Bij Roland Pierik is daar absoluut geen sprake van, hij is openlijk een groot voorstander van vaccinatiedwang. Hij is daarnaast ook lid van de Vaccinatiealliantie. De tweede filosoof is Marcel Verweij, en hij komt uit exact dezelfde ‘kerk’ als Pierik. Maakt hen dat ondeskundig? Geenszins! Maar wel eenzijdig. Een goed voorbeeld van ‘de andere kant’ is filosoof Erwin Kompanje, die al in een zeer vroeg stadium wees op de ethische vraagstukken rondom corona, quarantaine en lockdowns. Hij stelde vragen maar nam geen stelling, zoals een filosoof betaamt. Kompanje werd ‘gecanceld’ om zijn uitspraken terwijl hij juist doet wat een filosoof zou moeten doen: beschouwen.

Een tweede voorbeeld is Agnes Kant. Op haar rol als bewaker van de veiligheid van vaccinatie is veel kritiek aangezien ze haar taakgebied verlegd heeft naar ‘het wegnemen van angsten rondom vaccinatie’. Dat is nadrukkelijk niet de taak van het LAREB. En dan Marion Koopmans, bezongen en verguisd. Koopmans was één van de eersten die publiekelijk aangaf dat de vaccins niet beschermen tegen overdracht, simpelweg omdat dit niet onderzocht was. Toch stond zij vooraan om ‘je doet het voor de ander’ te scanderen, en het één is nu eenmaal niet te verenigen met het ander. Hoe integer en wetenschappelijk is een dergelijke uitspraak dan? Dan kinderarts Károly Illy, wiens enige argument om kinderen te vaccineren was ‘zodat ze op vakantie kunnen’. Dat is met de kennis van destijds, en zeker met de kennis van nu, en zelfs los daarvan ethisch absoluut onacceptabel. Toch zitten deze eenzijdig ingestelde personen in een ‘Denktank’ met een enorme macht, ogenschijnlijk zonder tegenwicht.

En zodra de Denktank beslist wat ‘waar’ is en wat ‘onwaar’, en vervolgens tot actie overgaat om actief op social media te censureren of personen te cancelen, is het dan wel ‘handig’ als er iemand van die platformen in de Denktank zit? Maar liefst 2 personen van deze platforms zitten in de Denktank! Dit zijn Meta beleidsbaas Edo Haveman (D66 ) en Google beleidsbaas Arjan El Fassad (GroenLinks). Waarom? Dat is hetzelfde als de hoofdredacteur van de Telegraaf in de Denktank te plaatsen, toch? De controlerende en uitvoerende macht aan dezelfde tafel, en ook nog eens politiek gekleurd.

De geheimzinnigheid rondom de Denktank is fnuikend, fnuikend voor het vertrouwen in de overheid, fnuikend voor een weloverwogen handelen van een dergelijke Denktank zelf. ‘Desinformatie’ is een vloeibaar begrip geworden, want wat vandaag nog als ‘nepnieuws’ wordt gebrandmerkt is morgen opeens de bittere waarheid. En dan kan het gebeuren dat Youtube opeens na maanden censuur plots aankondigt te stoppen met censuur. Dat op zichzelf geeft al het gevaar aan van een dergelijke censuur en al helemaal bij ‘Denktanks’ van overheidswege.

Desinformatie is nadrukkelijk géén informatie die niet strookt met het overheidsbeleid, het cancelen daarvan is simpelweg censuur. De samenstelling (voor zover bekend) van de ‘Denktank Desinformatie’ heeft meer weg van een spreekbuis van de overheid en het overheidsbeleid. Gecombineerd met de slagkracht in de (social) media is dit een zeer gevaarlijke ontwikkeling. Voor de Denktank Desinformatie zijn er nog maar twee uitwegen mogelijk: ofwel volledige openheid van zaken zoals een overheidsinstantie betaamt, ofwel opheffing met onmiddellijke ingang. Een geheim gremium dat bepaalt of kritiek op de overheid wel of niet gecensureerd kan worden hoort niet in een democratie.

Presidentskandidaat in de Verenigde Staten Robert F. Kennedy jr. heeft zich vroeg aangemeld voor de verkiezingsstrijd om te voorkomen dat media hem kunnen cancelen. “Ik had het eigenlijk nog eerder willen doen, maar mijn vrouw hield mij tegen.”

Dat zei Kennedy afgelopen dagen in verschillende mediaoptredens, waaronder bij Twitter Spaces afgelopen maandagavond, gehost door Elon Musk. Nadat Musk het sociale medium Twitter overnam, bracht hij stukje bij beetje naar buiten op welke manier de overheid in de Verenigde Staten ongewenste tweets probeerde te laten verwijderen door Twitter, via politiek-juridische druk.

Kennedy: “Mijn vrouw zei: je mag alleen jezelf kandideren als je ook kans maakt. Een tijdje later werd ik benaderd door een opiniepeiler, die me buiten mijn medeweten om al enkele maanden pollde, hij liet me zien hoe daar een flinke stijging in zat. Toen heb ik me gekandideerd.”

Kennedy is een buitenbeentje in de presidential race, maar hij is niet alleen vanwege zijn afkomst (zijn vader werd als presidentskandidaat vermoord, zijn oom als president) iemand om rekening mee te houden. Hij steekt zijn campagne in op het overbruggen van de polarisatie tussen republikeinen en democraten door het herstel van democratische rechten en vrijheden, en het aanpakken van big pharma.

RKF jr. was zelf ook slachtoffer van censuur, en hóé, vertelde hij. “Ik zag het aantal volgers dag na dag afnemen, eerst had ik er 700 duizend en vlak erna nog maar 600 duizend en toen was ik weg.”

Dat komt voornamelijk omdat de politicus kritisch was op grote farmabedrijven, met name Pfizer, dat de pandemie aangreep om miljarden binnen te harken met vaccins, die na tijdelijke toelating op de markt ineens nog maar een fractie van de bescherming boden als waar ze voor werden aangeprezen. Pfizer was zelf ook een groot adverteerder op Twitter, ook in Nederland.

Maar Meta, het bedrijf achter Facebook, WhatsApp en Instagram, maakte het nog bonter. “Zelfs mijn familieleden die zich alleen maar aanmeldden, met een tag van mijn campagne, kregen in plaats van een wachtwoord meteen een ban van 180 dagen.

Dat is nu verleden tijd, omdat het voor onder meer tv-zenders maar ook andere media verboden is om ‘censuur te plegen op uitspraken van presidentskandidaten’. De Kennedy’s hebben tegenwoordig zelfs vaste contactpersonen bij Meta. “Dat zijn aardige mensen, die niet tegen ons zijn.”

Michael Shellenberger, publicist die de censuur onder het mom van ‘bestrijding van desinformatie’ aan het licht bracht, zei in dezelfde Twitter Spaces dat de aanvankelijke onwil vermoedelijk niet bij Meta lag. “Ze staan daar gewoon onder enorme druk van de federale overheid.”

In Europa ligt Elon Musk op ramkoers met de desinformatie-politie van de EU, waar Indepen al meerdere verhalen over schreef, een case-study en deze achtergrondreportage bijvoorbeeld.

De coronapandemie en zogenaamde verspreiding van nepnieuws door vermeende antivaxxers werd als argument gegeven voor de censuur van big tech. Vorige week onthulde Indepen echter, dat in Nederland TNO al maanden vóór de pandemie een heel systeem had gebouwd voor het in de gaten houden van burgers die menen dat ze zich zomaar kritisch uit kunnen spreken over het beleid van het Rutte-bewind.

Help Indepen met onafhankelijke journalistiek.

De klimaatbelastingen en -toeslagen op jouw energierekening gaan in Nederland vaak letterlijk in rook op: ook het verbranden van bos of afval is ‘bio’. Is de komst van de houtstookketel van Vattenfall in Diemen nog onzeker, een aansluiting op de SDE-subsidieleidingen is voor Shell en de Rotterdamse haven al geregeld.

Dit is deel twee van ‘In rook op’, lees hier deel 1

Vergelijkbare bedragen zoals de 395 miljoen euro subsidie voor Vattenfall heeft het kabinet afgelopen jaar aan Shell doorgesluisd, zonder hiervoor zoals wettelijk verplicht is, toestemming aan de Tweede Kamer te vragen. In de lange lijst ‘nooduitgaven’ die het kabinet eigenhandig deed en pas achteraf meldde, staan subsidietoezeggingen voor CCS, een andere klimaatmaatregel die wordt gesubsidieerd. Dat is omstreden, want moeder aarde schiet er netto niets mee op dat uitstoot uit fabriekspijpen niet in de atmosfeer wordt uitgeblazen, maar met dure installaties in een gat kilometers diep de grond in wordt geblazen, bijvoorbeeld in een vroeger leeggehaald zout-, olie- of gasveld.

Dat dit überhaupt is ontwikkeld door ingenieurs, is te danken aan het vooruitzicht op klimaatsubsidies. Omdat biomassa minder ‘vies’ is dan steenkool, zouden de energiereuzen dan voor de ‘overgangsfase’ naar ‘volledig fossielvrij’ van deze extra bron gebruik kunnen maken. Maar is het niet, vanuit zowel het oogpunt van milieuwinst als van verstandig geld uitgeven, slimmer om eerst goed te gaan isoleren en het gasnetwerk binnen enkele decennia uit te faseren?

Dat is alleen maar een eenmalig verdienmodel. Dit geldt niet bij het afvangen en onder de grond pompen van gas. Dankzij de klimaatboekhouding rond CO2, die is opgetuigd voor allerlei broeikasgassen, verdient Shell groencertificaten (denk aan Garanties van Oorsprong) die kunnen dienen als compensatie, als bij andere productieprocessen wél teveel uitstoot is voor het Europese plafond. Dat is met de grote fabrieken en brandstofhandel in Rotterdam wel zo prettig.

Al die klimaatbelastingen redden zo de ‘vieze industrie’ in de Botlek en andere petrochemische havens. Vanuit het toekomstperspectief voor de BV Nederland is die investering misschien helemaal zo gek nog niet, met de klimaatwetten van de EU. Maar het gebeurt achterbaks, met smoesjes. Die zijn alleen wel peperduur.

Rob Jetten heeft vorig jaar dan wel subsidie voor biomassa stopgezet, maar deze investeringsbijdrage was eerder al toegezegd. Maar wat als hij ‘gezien de omstandigheden’ toch nee zegt? Geheid dat Vattenfall dan boos naar de rechter stapt, maar zou die dan 395 miljoen euro schadevergoeding toewijzen aan de stroomboer omdat één bouwproject niet doorgaat? Afkopen moet goedkoper zijn. De grote geruststelling over dit project staat namelijk elders bij Vattenfall: over de bouw is nog geen beslissing genomen.

Op de rem staan bij het gasvrij maken van Nederland is het beste wat Jetten kan doen om de geschiedenis in te gaan als voorzienige klimaatminister. Maar hij koerst juist de andere kant op. Veel geld is al weg vergeven aan ‘de olies’.

De petrochemische industrie in Rotterdam heeft tijdens de coronapandemie ook een lijntje gekregen naar de klimaatkassa. Het is de WarmtelinQ, een warmtenet dat door de Gasunie uitgebaat gaat worden. Zogenaamde restwarmte, die vrij komt bij industriële processen, wordt met een stoomleiding van een meter dik vanuit de Botlek rondgepompt, om onderweg in het Westland kassen te verwarmen en dan via Den Haag tot helemaal in Leiden woonwijken te verwarmen, die vanwege de klimaatdoelen van het kabinet af moeten stappen van hun energiezuinige HR-ketel thuis. In plaats daarvan worden ze verplicht om stadsverwarming af te nemen van één leverancier, voor verwarming en douchen.

De stoomleiding moet het hele jaar op temperatuur zijn, ook als tijdens een hittegolf een douche ter verkoeling dient. In die maanden staat de cv-ketel thuis in de slaapstand. Toch moeten complete oude stadswijken in Den Haag over op een heel nieuw systeem maar niet omdat het huidige systeem van thuis stoken het klimaat verwoest: in Duitsland stapten burgers juist met steun van dezelfde klimaatbelastingen over op gas, alom bejubeld tót de Russische inval in Oekraïne.

WIL JE DAT WE MEER ONDERZOEK DOEN NAAR KLIMAATUITGAVEN? WIJ HEBBEN GEEN BOS, MAAR EEN DONATIEPAGINA

Klimaatsubsidies dreigen zo niet alleen bos en zelfs complete verlaten dorpjes aan de rand van bruinkoolmijnen te vernietigen, maar ook de vlijt waarmee Nederlandse burgers de afgelopen decennia zuinige cv-ketels installeerden, en isolatie aanbrachten. Dat laatste is voornamelijk een probleem in huurwoningen, in Nederland.

Isoleer elders, kabinet: niet jezelf van de samenleving afsluiten, maar ga de kieren dichten in de huizen van ‘de mensen in oude huizen. En dat hoeft echt niet via een of andere Sywert: bij de sociale partners van Bouwend Nederland kennen ze vast wel een mannetje.