Tot de kern. Zonder twijfel.

Volg ons via

Connect met ons

Politiek

Ministerie van VWS blijft WOB-verzoeken saboteren

Avatar foto

Gepubliceerd

op

Foto: ANP

De WOB, de Wet Openbaarheid Bestuur, is een middel om de openbaarheid van bestuur te bevorderen. Niet alleen voor Kamerleden of de pers, maar voor ieder individu in Nederland. Het schept transparantie over beslistrajecten binnen ambtelijke organisaties. In het bedrijfsleven geldt het spreekwoord ‘controleren om te complimenteren’, maar ook ‘fouten maken mag, samen oplossen moet.’ Toch lijkt de WOB-wetgeving een doorn in het oog van de ambtenarij, kennelijk wil men geen complimenten ontvangen…

Het verdoezelen van feiten, creëren van schijnoplossingen, framing door overheidsinstanties, het komt allemaal naar boven dankzij de WOB. In de Corona-crisis werd al snel ‘ge-WOB’t’. Het doel van journalisten om te WOB-en is om besluitvorming te kunnen toetsen; toetsen aan de wet, toetsen aan de realiteit, toetsen aan de beeldvorming. In feite is het waarheidsvinding. Aan een WOB-verzoek hangen strenge voorwaarden. Zo is de beantwoordingstermijn 4 weken, en mag deze nog 4 weken gerekt worden.

Voormalig Minister de Jonge en zijn ministerie van VWS zijn op zijn zachtst gezegd niet zo’n fan van de WOB. Bij aanvang van de Corona-crisis besliste het ministerie van VWS zelfstandig dat men de WOB zou gaan negeren of op zijn minst traineren: het ministerie bepaalde zelf wel wanneer en welke gegevens worden vrijgegeven. En zo kon het gebeuren dat de WOB-verzoeken van Nieuwsuur (mei 2020) over Corona-gerelateerde onderwerpen door VWS simpelweg genegeerd werden. Dit is wettelijk verboden, dus toog Nieuwsuur naar de rechter om het af te dwingen. De rechter deed uitspraak ten nadele van De Jonge; hij kreeg opnieuw 2 maanden uitstel en een verhoging van de dwangsom, maar dan moesten de documenten alsnog vrijgegeven worden. Echter wat deed De Jonge? De Jonge ging in beroep. Op zichzelf is dat een zeer vreemde gang van zaken, want waarom zou een ministerie zich niet aan de wet hoeven te houden? En als de rechter dan nog eens bevestigt dat ook het ministerie van VWS zich aan de wet dient te houden, waarom dan nog in hoger beroep gaan? Ook bij het hoger beroep in november 2020 wordt het ministerie in het ongelijk gesteld, en komt er een dwangsom bovenop van €100,- per dag en per overtreding, met een maximum van

€15.000,-. Peanuts natuurlijk voor een ministerie dat in staat is 5,1 miljard te doen verdwijnen. De documenten komen er dan ook niet. Als ook dat aan het licht komt worden er argumenten gebruikt als ‘crisis’, ‘druk, druk, druk’ en ‘het is een vrachtwagen vol met documenten, dat is heel veel werk.’ Nu valt het met dat ‘werk’ wel mee… het ministerie beschikt over software waarmee WOB-documenten in een handomdraai en volautomatisch gemaakt kunnen worden, met de zwartlakstift automatisch op de goede plekken. Toch komen de documenten niet vrij. Uiteindelijk komen de eerste documenten pas vrij nadat Hugo de Jonge gewisseld is van departement. Dat is uiteraard toeval en geen complot. Nu is het niet zo dat dan opeens alles vrijkomt en het ministerie zich weer aan de 8 weken-termijn houdt. Op het moment van schrijven zijn documenten tot en met augustus 2020 vrijgegeven, het ministerie ligt dus nog altijd anderhalf jaar achter. Maar er valt nog iets op… een deel van de documenten is scheef ingescand. Hoe kan een softwareprogramma scheef inscannen? Dat is niet mogelijk! De conclusie is dan ook dat de WOB-documenten door het ministerie zijn uitgeprint en doelbewust handmatig scheef weer ingescand, en dat is inderdaad een hoop werk zoals De Jonge eerder aangaf… Een leek zal zich afvragen wat het nut van scheef inscannen kan zijn? Grote hoeveelheden documenten doorlezen is onbegonnen werk, en daarom gebruiken mensen die op onderzoek zijn gebruik van zogenaamde OCR-software, Optical Character Recognition. Dit maakt het mogelijk om ingescande documenten, die in feite foto’s van teksten zijn, om te zetten naar werkelijke tekst waarmee in een tekstverwerker naar zoekwoorden gezocht kan worden. Nu heeft OCR-software één probleempje: een scheef ingescand document ‘herkent’ een scheve letter niet, waardoor het document, of delen daarvan, niet omgezet kunnen worden naar leesbare en doorzoekbare karakters. Zoeken naar teksten in ‘foto’s’ is onmogelijk, en 60.000 documenten, want zoveel zijn het er inmiddels, doorlezen is schier onmogelijk. Ook is zo’n 15% van de documenten ongeschikt voor OCR-software. Dat ligt aan de keuze bij het inscannen; OCR-geschikt of -ongeschikt inscannen. Zo’n 9.000 documenten zijn ongeschikt (gemaakt) voor OCR-software. Het opmerkelijke is dat de software van de overheid om het document zwart te lakken wel degelijk OCR-geschikt moet zijn, anders kan de software immers niet automatisch zwartlakken, maar vervolgens is het eindproduct dat na bewerking niet meer.

Een blik op de Wet Openbaarheid Bestuur leert dat er geen eisen worden gesteld aan de manier waarop de documenten overhandigd dienen te worden, en dus heeft het ministerie van VWS het volgende geitenpaadje gevonden om de wet te ontduiken en WOB-onderzoek te bemoeilijken. Lang niet alle documenten zijn scheef ingescand of OCR-ongeschikt, dus richt de zoektocht zich vooral op ‘scheve’ of OCR-ongeschikte documenten, want dat lijken dan toch de meest interessante te zijn. Het ministerie wekt vooral de indruk er alles aan te doen om onderzoek op allerhande manieren te vertragen en te frustreren. Dat doe je niet als je niets te verbergen hebt. Democratie en transparantie zijn moeilijk te verenigen in deze tijd…

Verder Lezen

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Binnenland

Pensioenwet: grondwet ondergeschikt aan politiek gewin PvdA en GroenLinks

Avatar foto

Gepubliceerd

op

Foto: ANP

Is de Grondwet nog in veilige handen bij het Nederlandse parlement? Kortetermijnbelang ging in de senaat bij het stemmen over de nieuwe pensioenwet boven zekerheid over zuiver staatsrechtelijk handelen. Het was nota bene hoogleraar politicologie Ruud Koole (PvdA) die voorkwam dat een twee derde meerderheid nodig was om die wet te aanvaarden.

Zo’n grote meerderheid (in plaats van een meerderheid van 51 procent of meer) is nodig als het parlement over zijn eigen inkomen stemt. Pensioen is uitgesteld inkomen, en SP-senator Tiny Kox kwam er vorige week achter dat iedereen dat tot dan toe over het hoofd had gezien bij het behandelen van de modernisering van de pensioenen. Alleen al over het concrete voorstel was toen meer dan honderd uur gedebatteerd.

Drie hoogleraren staatsrecht onder aanvoering van Wim Voermans stelden in een brandbrief aan de Eerste Kamer dat een twee derde meerderheid noodzakelijk is. Maar onder meer PvdA-senator Koole vond dat het aan de Eerste Kamer zelf is om dat te bepalen. Aangezien minister Schouten (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) door wilde pakken, waren er volgens Koole ’twee meningen’, en moest de senaat er dan maar over stemmen. Omdat de PvdA en GroenLinks met de coalitie voor de nieuwe wet zijn, volgens critici het ‘casinopensioen’ voorstel van Rutte-IV, gingen beide partijen voor een gewone meerderheid.

Daarvoor stemde ook Paul Rosenmöller van GroenLinks. Hij is bestuurder van het grootste pensioenfonds van het land, het ABP (van ambtenaren, leraren, politie). Dat is niet integer, vindt hoogleraar staatsrecht Paul Bovend’Eert. Ook Ria Oomen van het CDA draagt volgens hem dubbele petten. Zij reageerde als door een wesp gestoken. “Wij kunnen zelf heel goed bepalen wat integer is!”

De rechter mag wetgeving niet toetsen aan de Grondwet, de Eerste Kamer heeft dat ook niet gedaan. Mogelijk speelde mee dat GroenLinks en PvdA door het strategisch stemmen bij de verkiezingen voor de nieuwe Eerste Kamer samen met Rutte-IV een meerderheid hebben in de senaat, zodat Rutte nu een mogelijkheid heeft om te regeren zonder BBB, de grote winnaar van de Provinciale Statenverkiezingen.

Het is goed gebruik om eerst met de winnaar te gaan praten, maar Caroline van der Plas kan haar hand wel overspelen als ze te veel eist.

Evenwel is het beleid van de VVD-CDA-D66-CU coalitie, die haar meerderheid dankt aan de voorkeurstemmen voor het door de christendemocraten weggejaagde Kamerlid Pieter Omtzigt, de afgelopen jaren voor een béétje GroenLinkser om de vingers bij af te likken. Ook de PvdA gaat helemaal voor dure klimaatplannen, nu partijbaron Frans Timmermans hierover de scepter zwaait in de Europese Commissie. Daarmee ligt samenwerking over links meer voor de hand dan met BBB.

Voor de burgers in Nederland betekent dit dat niet alleen het pensioen van werkenden tussen de 35 en 60 jaar er waarschijnlijk op achteruit gaat, maar eveneens dat de koopkracht nu ook zware tijden tegemoet gaat.

De senatoren die afzwaaien nu de Eerste Kamer wisselt, zullen er geen last van hebben. Dankzij Rosenmöller en Koole is dat mooi even nog snel geregeld.

Verder Lezen

Binnenland

AIVD over kabinet: opstappen

Avatar foto

Gepubliceerd

op

Foto: ANP

Volgens inlichtingendienst AIVD kan politiek Den Haag bij veel meer mensen onvrede over de overheid wegnemen, dan alleen bij een kleine groep extremisten. Dat staat in het rapport over ‘anti-institutioneel extremisme’. Zo kan het kabinet veel winst boeken als het zich aan de wet gaat houden en daarnaast verantwoording aflegt over zaken die misgaan.

Dit is het belangrijkste ‘subnarratief’ in het rapport van de inlichtingendienst over de wappies, dat deze week veel stof deed opwaaien.

Openbaarheid van bestuur is een ‘kernprincipe’ voor een functionerende rechtstaat, begint de geheime dienst in de inleiding van het stuk, dat schertsend al het dreigingsbeeld wappies wordt genoemd. Gewelddadig is die beweging niet en er zijn ook geen signalen dat escalatie voor de hand ligt op korte termijn.

De ‘anti-institutionele massa’ krijgt zelfs voor de toon van het debat en de inhoud een paar eervolle vermeldingen van de geheime dienst, valt op. “Deze groep maakt juist veelvuldig gebruik van grondrechten als vrijheid van meningsuiting of demonstratie. Men wordt ook juist aangespoord om zelf onderzoek te doen en een eigen mening te vormen.” Met de verdraagzaamheid, diversiteit en inclusie gaat het ook voorbeeldig, signaleert de AIVD: “In tegenstelling tot bijvoorbeeld het rechts-extremisme, worden binnen het anti-institutioneel- extremisme bepaalde bevolkingsgroepen niet weggezet als minderwaardig of als bedreiging.”

Dat past allemaal in de voorwaarden die je voor een goed functionerende rechtstaat nodig hebt, zo verhaalt het theoretisch kader dat de AIVD op papier zette. De rechtstaat heeft naast wetten en plichten ook een werkproces, bijvoorbeeld. De tweet waarin minister Hugo de Jonge zijn woede uit over de column van Marianne Zwagerman, is langs de meetlat van ‘specifieke procesvoorwaarden’ niet meteen onverdeeld succesvol.

Waarom nu toch een gevaar dreigt rond de wappies? Onder de anti-institutionele-extremisten bevinden zich ook enkele aanhangers van rechtsextremisme, signaleert de AIVD. Die overlap vermengt nu niet, maar dit zou in de toekomst kunnen gebeuren, is de vrees die uit het rapport breed is opgepikt. Gebeurt zo’n vermenging wel, en dan ook nog eens op grotere schaal, dan vormt het ‘narratief van de kwaadaardige elite’ mogelijk op termijn een gevaar.

En dan vond de AIVD nog iets: “Behalve de overlap met rechts-extremisme, zijn er enige, meer verrassende, signalen dat enkele aanjagers binnen het islamitisch-extremisme interesse tonen in het narratief over een ‘kwaadaardige elite’.”

De AIVD blijft vervolgens wel schimmig over het waarheidsgehalte van de claims over de kwaadaardige elite die de wereld bestuurt. Wel claimt de AIVD dat dit verhaal niet klopt. Wat heeft de AIVD als onderzoeksvraag gebruikt? Het gaat om “een ‘kwaadaardige elite’ die de controle heeft over alle instituties in Nederland en de intentie heeft om, met behulp van verzonnen gebeurtenissen of interpretaties van daadwerkelijke gebeurtenissen, het volk te onderdrukken, tot slaaf te maken, of desnoods te vermoorden”:

Dat je met een beetje macht over een enkele institutie al veel kapot kan maken in de samenleving, is sinds de toeslagenaffaire breed bekend. Maar die verdiepingsslag maakt de AIVD niet, maar het borduurt voor op de meest extreme QAnon variant van anti-overheidskritiek.

En daar komt dan eindelijk de overheid in beeld als partij in dit proces: “Boodschappen van het narratief worden versterkt en in de hand gewerkt door grieven ten aanzien van daadwerkelijk overheidshandelen, zoals de toeslagenaffaire of andere persoonlijke frustraties met de overheid. Men voelt zich niet serieus genomen.” Dit wordt versterkt doordat het keer op keer gebeurt.

Hiermee is de oplossing meteen ook grotendeels in zicht, ziet de geheime dienst. De politiek zou eens de eer aan zichzelf moeten geven in deze, adviseert de AIVD, en dat geldt ook voor de rechtspraak, justitie, wetenschappers en media.

Juist de regering heeft zelf heeft een hele schatkist aan instrumenten om te werken aan ‘herstel van vertrouwen’ met de samenleving, begint haar conclusie: “Betrouwbaar tonen en betrouwbaar communiceren. Dat is cruciaal.”

“Communicatie over politieke beslissingen, beleid en gebeurtenissen zal hierin belangrijk blijven. Wanneer de publieke perceptie is dat besluitvorming transparant is verlopen en tegengeluiden serieus zijn behandeld, zal het narratief waarschijnlijk minder goed voet aan de grond krijgen.”

Verder Lezen

Binnenland

TNO had maand voor pandemie al nepnieuws-bot gereed

Avatar foto

Gepubliceerd

op

Foto: ANP

TNO heeft in de maanden voorafgaand aan de uitbraak van COVID-19, in het diepste geheim een eigen surveillancetool voor social media toezicht voltooid, die gebruikt kon worden door ministeries. Deze ‘big brother software’ is gebouwd naast een operatie van de landmacht (LIMC), die ook tot doel had kritische burgers en media in de gaten te houden. Dat blijkt uit nieuw vrijgegeven documenten die Indepen heeft bestudeerd.

Nederland heeft lang ontkend dat het coronavirus een probleem zou worden in de zorg of de samenleving. Maar achter de schermen werd in de maanden voor het eerste coronageval al wél hard gewerkt aan massasurveillance van bevolking en media.

Een geavanceerd surveillancenetwerk om social media op ‘desinformatie’ over de pandemie dwars te zitten, was al maanden in ontwikkeling voordat op 27 februari 2020 live uitgezonden op televisie dat spontane ‘briefje voor Bruno’ werd overhandigd. Het RIVM wist daarvan, maar verspreidde op dat moment zelf desinformatie, zoals dat ‘Carnaval doorgaans wordt gevierd in kleine kring’. Dit blijkt uit nieuw vrijgegeven Woo-documenten.

Begin februari is er al overleg tussen verschillende departementen, om de desinformatie te bundelen en analyseren. ‘Wat doen we bijvoorbeeld met het verhaal dat het virus uit een lab is ontsnapt in Wuhan’, mailt een oplettende ambtenaar van VWS.

Ministeries kregen vanuit TNO in maart een panklaar aanbod (geld is geen probleem, om te beginnen) voor een systeem voor ‘near real-time monitoring’ van ‘ondermijnende berichten op social media over corona, waarbij AI de bronnen en links in de berichten gaat scoren op betrouwbaarheid’, zo staat in een aanbod vanuit het onderzoeksinstituut.

Voor dergelijke projecten was binnen TNO een miljoen euro beschikbaar, maar de bedenker had alleen nog een casus nodig, om het systeem eromheen te kunnen bouwen.

Deze berichten zijn pas enkele dagen geleden openbaar geworden, maar dateren van ver vóór de pandemie, twee maanden voor de eerste besmetting bevestigd werd.

“TNO heeft in 2019/2020 een algoritme ontwikkeld voor de detectie van politiek getinte fake news artikelen op Twitter. Een dataset met Twitter berichten waarin wordt gerefereerd aan politieke nieuws berichten, en Twitter berichten die deze berichten retweeten, is gebruikt om automatisch, d.m.v. een Al algoritme, onderscheid te maken tussen nieuwsberichten die betrouwbare informatie bevatten en nieuwsberichten die valse, inaccurate of misleidende informatie bevatten. Het algoritme gebruikt zowel Natura] Language Processing (NLP) features, o.b.v. Twitter berichten , als sociale netwerk features, o.b.v. verspreidingsgedrag en gebruikerskenmerken om fake news te herkennen. Voor de ontwikkeling van het algoritme is een dataset gegenereerd waarbij de foutieve informatie is gelabeld o.b.v. het Hoaxy platform voor het tracken van foutieve informatie.”

Facebook kwam tezelfdertijd, op 3 februari 2020 met de aankondiging van een tool om desinformatie snel te kunnen muten of verwijderen. Maar in Nederland is dat in het begin van de pandemie niet nodig: tijdens de eerste lockdown is de informatie van het RIVM en het kabinet leidend in de berichtgeving en het maatschappelijk debat. Maar die publieksvoorlichting was eind februari 2020 nog steeds zeer misleidend, weten we achteraf.

De overheid was op het moment dat de veiligheidsdiensten de social media monitoring opzette, aan het grote publiek aan het verkondigen dat er niets aan de hand was. Voor de geschiedschrijving zijn de tweets van het RIVM uit die periode gebundeld door Elsevier.

TNO was toen met heel andere zaken bezig: “Wij denken dat we door het bovengenoemde ontwikkelde algoritme toe te passen op de COVID-19 context, we ondermijnende foutieve berichtgeving near real-time kunnen onderscheiden van de betrouwbare berichtgeving over het coronavirus. Dit biedt handelingsperspectief voor crisisbeheersing.” Een gedetailleerd voorstel voor het systeem, inclusief de COVID-19 monitoring, heeft de datum 3 februari 2020.

Opvallend is dat in de propositie van TNO een fase is weggelakt, fase 5:

“Propositie
Voor dit onderwerp zijn we op zoek naar een stakeholder met een geschikte use-case voor het uitwerken van de volgende onderzoeksvraag:
In hoeverre is het re
éds ontwikkelde detectie algoritme toepasbaar en bruikbaar voor een specifieke use- case uit de praktijk?
Het onderzoek zal bestaan uit vijf activiteiten:

  1. Use-case uitwerken + conceptueel plan voor praktijkvalidatie opstellen

  2. Dataset constructie (inclusief een ground-truth labelling)

  3. Doorontwikkeling algoritme (algoritme toepasbaar maken voor specifieke use-case)

  4. Interpretatie van resultaten + praktijkvalidatie algoritme”

De nepnieuwsrobot van TNO werd omarmd door de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). Toch kreeg die pas in oktober formeel een belangrijke rol in de pandemiebestrijding. Aanvankelijk was de gezondheidszorg leidend.

Maar Pieter Jaap Aalbersberg had hiermee in het begin niet de burgers in de gaten hoeven houden, die hielden het toen met elkaar zeker nog prima uit. Het gerommel ontstond pas later, door handelen, niet handelen en vooral niet verklaren van beleid. En het financieel wanbeheer tijdens miljardenoperaties, zoals op het ministerie van VWS. Hoeveel bonnetjes zou een op maat gemaakt algoritme van TNO daar boven water kunnen halen?

 

Verder Lezen

Recent

Binnenland17 uur geleden

Reddingsactie: natuurboer ziet droom de vernieling in gaan

Soms is dringend hulp nodig, moet je met de pet rond. Het oer-Hollands natuurboerenbedrijf GraanGeluk van Marcel van Silfhout is in...

Binnenland1 dag geleden

Pensioenwet: grondwet ondergeschikt aan politiek gewin PvdA en GroenLinks

Is de Grondwet nog in veilige handen bij het Nederlandse parlement? Kortetermijnbelang ging in de senaat bij het stemmen over...

Binnenland2 dagen geleden

AIVD over kabinet: opstappen

Volgens inlichtingendienst AIVD kan politiek Den Haag bij veel meer mensen onvrede over de overheid wegnemen, dan alleen bij een...

Binnenland4 dagen geleden

TNO had maand voor pandemie al nepnieuws-bot gereed

TNO heeft in de maanden voorafgaand aan de uitbraak van COVID-19, in het diepste geheim een eigen surveillancetool voor social...

Binnenland4 dagen geleden

De D66-traan als wapen werkt niet in een lege kerk…

Er is iets merkwaardigs aan de hand in dit land. Daar waar ‘de traan’ bij menig gevoelig mens tot compassie...

Binnenland6 dagen geleden

Als de kat van huis is, dansen de muizen op tafel, vaarwel Kaag!

Wanneer wordt het tijd om de pijp aan Maarten te geven? Bij dagelijkse bedreigingen door moslimfanatici, waarmee het OM vervolgens...

Buitenland6 dagen geleden

Staat pakt jackpot op online gokmarkt: nu reclameverbod

De politiek gaat het adverteren voor online kansspelen aan banden leggen, maar voor die tijd heeft de staat eerst de...

Binnenland7 dagen geleden

Coronawet en pensioenwet, wél voor de burger, maar niet voor politici?

Zodra wetten en regels door machthebbers worden bedacht voor de burgerij, maar deze niet gelden voor henzelf, dan stinkt het...

Binnenland1 week geleden

Sorry, dit landsbestuur is compleet failliet

‘Sorry’ is het hoogst haalbare in het huidige politieke bestel. Zorgden in het verleden een verloren gegaan bonnetje of een...

Binnenland1 week geleden

Vertrekkende senaat: farmaceutische belangen boven burgers

Farmaceutische bedrijven hoeven niet op de proppen te komen met onderzoeksgegevens die het parlement nodig heeft voor het evalueren van...

Trending